(က) ဝါပင်တွင် ကျရောက်လေ့ရှိသောဖျက်ပိုးများ

ဝါပင်တွင် ကျရောက်လေ့ရှိသောဖျက်ပိုးများမှာအောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည်-

ဝါပင်အရွက်ပိုင်းတွင် စုပ်စားသောဖျက်ပိုးများ-

(၁) ဖြုတ်စိမ်း (Jassid)

(၂) ပျ (Aphid) 

(၃) လှေး (Thrips)

(၄) ယင်ဖြူ (White Fly)

(၅) မွှားပင့်ကူနီ (Red Spider Mite)

(၆) ပိုးစေးနဲ (Mealy bug)

ရွက်စားပိုးများ- 

(၁) ရွက်စားပိုး (Cotton Leafworm)

(၂) ရွက်လိပ်ပိုး (Leaf Roller)

သီးပွင့်အင်္ဂါတွင်ကျရောက်သောဖျက်ပိုးများ-

(၁) အမေရိကန်သီးလုံးဖောက်ပိုး (American Bollworm)

(၂) ပန်းရောင်သီးလုံးဖောက်ပိုး (Pink Bollworm)

(၃) စက်ပြောက်သီးလုံးဖောက်ပိုး (Spotted Bollworm)

 (၄) ပင်စည်ထိုးကျိုင်း (Cotton Stem Weevil)

(ခ) ပိုးမွှားကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူခြင်း(Pest scouting data)

ဝါပင်ပေါ်တွင်တင်ရှိလာသောသီးပွင့်အင်္ဂါများပျက်စီးစေပြီးဝါအထွက်နှုန်းကိုဆွဲချစေမည့်ဖျက်ပိုးများ၏ဦးရေလှုပ်ရှားမှုကိုသိရှိရန်နှင့်လိုအပ်သည့်နှိမ်နင်းမှုဆက်လက်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက်ပိုးမွှားကင်းထောက် မှတ်တမ်းယူခြင်းကိုမဖြစ်မနေဆောင်ရွက်ရပါမည်။ပိုးမွှားကာကွယ်နှိမ်နင်းမှုကဏ္ဍတွင်အားနည်းချက်ရှိလျှင်မျှော်မှန်းဝါထွက်လက်လွတ်ဆုံးရှုံးနိုင်သည့်အတွက်(၃-၅)ရက်ခြားတစ်ကြိမ်ပုံမှန်စစ်ဆေးပြီးစနစ်တကျ ပိုးမွှားကာကွယ်နှိမ်နင်းရေးမျက်ခြေမပြတ်ဆောင်ရွက်သွားရပါမည်။ ပိုးဦးရေထူးကဲပြင်းထန်လှုပ်ရှားဖြစ်ပေါ်လာမှုကိုကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူခြင်းဖြင့်သာအချိန်နှင့်တပြေးညီသိရှိနှိမ်နှင်းနိုင်ပါသည်။

(ဂ) စီးပွားရေးကျော်လွန်စည်း (ETL - Economic  Threshold  Level)

သီးနှံခင်းထဲတွင်အင်းဆက်ပိုးမွှားများ၏အရေအတွက်သည်အမြဲတမ်းပြောင်းလဲမှုများရှိနေသည်။ ၎င်းအင်းဆက်ပိုးမွှားများကိုကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်းမပြုခဲ့လျှင်အင်းဆက် ပိုးအရေအတွက်သည် တစ်ချိန်ချိန်တွင်သီးနှံအထွက်နှုန်းကိုစီးပွားရေးအရထိခိုက်ကျဆင်းစေနိုင်သည်။ထိုသို့စီးပွားရေးအရထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်သည့် အင်းဆက်ဖျက်ပိုး အရေအတွက်ကို စီးပွားရေး ကျော်လွန်စည်း ဟုခေါ် သည်။

ဝါသီးနှံဖျက်ပိုးများ၏ စီပွားရေးကျော်လွန်စည်း

၁။ ဖြုတ်စိမ်း         - ၂ - ၄ ကောင်/ရွက်

၂။ ပျ                 - ၁၀ ကောင်/ရွက် (သို့) ထိခိုက်အပင် ၁၀

၃။ ယင်ဖြူ         - ၅ ကောင်/ရွက်

၄။ မွှားပင်ကူနီ         - ၁၀ ကောင်/cm2

၅။ သရစ်         - ၁၀ ကောင်/ရွက်

၆။ ဝါပိုးနီ         - ၂၄ ကောင်/၂၄ ပင်

၇။ ရွက်စားပိုး         - ၃ မြုံ - ၈ မြုံ/၁၀၀ မီတာ (သို့) 1   Larva/plt

၈။  ပိုးစေးနဲ         - စိုက်ခင်းအတွင်းစတွေ့လျှင်တွေ့ခြင်း

၉။ အမေရိကန်သီးလုံးဖောက်ပိုး - ၅၀၀၀ ဥ/ဧက, ၃၀၀၀ လောက်ကောင်/ဧက

၁၀။ ပန်းရောင်သီးလုံးဖောက်ပိုး - ၁၀% ပိုးပါသီးလုံး

(ဃ) ကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူရာတွင် လိုက်နာရမည့်အချက်များ

(၁)မှတ်တမ်းစတင်ယူရမည့်ရက် − ဝါပင်ရက်သား (၂၀-၂၅) ရက်သားမှစတင်၍ မှတ်တမ်းယူရန်

(၂)မှတ်တမ်းယူရမည့်အချိန် - မနက် (၆-၁၀) နာရီအတွင်းအပြီးဆောင်ရွက်ရန်

(၃)မှတ်တမ်းယူရမည့်အကြိမ်- (၃-၅) ရက်ခြားတစ်ကြိမ်နှုန်းဖြင့် ဝါတစ်ရာသီတွင် စုစုပေါင်း (၁၈) ကြိမ်ခန့် ဆောင်ရွက်ရန်

(၄)မှတ်တမ်းယူရမည့်ပုံစံ- မှတ်တမ်းယူမည့် အကွက်၏နှုတ်ခမ်းသားမှ (၁၅-၂၀) ပေခန့် အကွာစိုက်ကြောင်းအတိုင်း (N, M, W) ပုံစံလမ်းလျှောက်၍ မှတ်တမ်းကောက်ရန်

အကွက်ပုံစံ စတုဂံပုံဖြစ်လျင်

Zigzag ပုံသဏ္ဍာန်

M ပုံသဏ္ဍာန် 

(၅)လမ်းလျှောက်သည့် လမ်းကြောင်းအတွင်းစစ်ဆေးမည့် ဝါပင်ဦးရေသည် တစ်ဧက၏  (၁/၁၀၀၀) ဖြစ်သဖြင့်စိုက်စနစ်အရအောက်ပါဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ၃' x ၃'   (၁)ကျင်း(၂)ပင်ချန်စနစ်တွင် (၁၀) ပင်  ၂.၅' x ၂.၅' (၁) ကျင်း (၂) ပင်ချန် စနစ်တွင် (၁၄) ပင် စစ်ဆေးရမည်။

(င) ကိုယ်စားပြုဧရိယာ

ကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူခြင်းအုပ်စုတစ်ခုသည် ဝါမျိုးတူစိုက်ချိန်တူလျှင် ဧရိယာ ၅ ဧကမှ ၅၀ဧကအထိ ကိုယ်စားပြုပါသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူရန် ဧရိယာကို အုပ်စု (block) တစ်ခုလျှင် (၅)ဧကမှ (၅၀)ဧကအထိသတ်မှတ်နိုင်ခြင်းကိုဆိုလိုပါသည်။ကင်းထောက်စစ်ဆေးရာတွင်ပျ၊ ဖြုတ်စိမ်း၊ လှေး၊ မွှားပင့်ကူနီ၊ ယင်ဖြူ၊ ပိုးစေးနဲအစရှိသည့် စုပ်ပိုးဦးရေသိရှိရန် ဝါရွက်များကိုစစ်ဆေးရမည်။

(စ) ဝါရွက်များစစ်ဆေးခြင်း

ဝါပင်တစ်ပင်တွင်တစ်ရွက်နှုန်းဖြင့်စစ်ဆေးပါ။ပထမဝါပင်၏အပေါ်ထိပ်ပိုင်းရှိဝါရွက်ကိုညင်သာစွာအရွက်အောက်မျက်နှာပြင်ကိုစစ်ဆေးပါ။ (အပေါ်/ အလယ်/ အောက်) တလှည့်စီဖြင့် ဝါရွက်(၂၀) ပြည့်သည်အထိစစ်ဆေးပြီးမှတ်သားထားရမည်။

(ဆ) ဝါပင်များစစ်ဆေးခြင်း

ဝါပင်များစစ်ဆေးခြင်းဖြင့် စုပ်ပိုးမှလွဲ၍ ကျန်ဖျက်ပိုးများကိုသိရှိနိုင်သည့်အပြင် ဝါပင်ဖြစ် ထွန်းမှု စဉ်ဆက်မပြတ်အကဲခက်နိုင်ရန်အတွက် သီးပွင့်အင်္ဂါဖြစ်ပေါ်မှုမှတ်တမ်း (အပိန့်၊ အပွင့်၊ သီးနု၊ သီးရင့်)၊ အပင်အမြင့်မှတ်တမ်းကိုပါ စစ်ဆေးရပါမည်။ စစ်ဆေးရမည့် ဝါပင်အရေအတွက် (၁/၁၀၀၀)ဧကဖြစ်သဖြင့် စိုက်စနစ်အရပုံတွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်းဝါရွက်၊ ဝါပင်များကို စစ်ဆေးပါမည်။

(ဆ-၁) ၃' x ၃' (၂) ပင်ချန်စနစ် 

တစ်ဧကအပင်ဦးရေ - ၉၆၈၀ ပင်

စစ်ဆေးရမည့် ဝါပင် - ၁၀  ပင်

(ဆ-၂) ၂.၅' x ၂.၅' (၂) ပင်ချန်စနစ် 

တစ်ဧကအပင်ဦးရေ - ၁၃၉၃၉ ပင် စစ်ဆေးရမည့် ဝါပင် ၁၄  ပင်

သီးပွင့်အင်္ဂါရေတွက်ရာတွင်အောက်ဆုံးသီးကိုင်းမှစပြီးအပေါ်သို့တစ်ကိုင်းစီတက်၍သေချာစွာရေတွက်ရပါမည်။ ဝါပင်ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုအရ သီးလုံးဖောက်ပိုးကျရောက်မှုရှိ/မရှိ စစ်ဆေးပြီး ရာခိုင်နှုန်းကိုတွက်ချက်ရမည်။ ဝါပင်တစ်ပင်လုံးကိုခြုံ၍ကြည်ပြီးမိတ်ဆွေပိုးများ (လိပ်ခုံး၊ ဇာတောင်၊ ပျစားယင်၊ ပင့်ကူ) ကျရောက်မှုရှိ/မရှိစစ်ဆေးရမည်။ လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်ပေါ်တွင်Sampleတစ်နေရာနှင့်တစ်နေရာကြားခြေလှမ်း(၃၅)လှမ်းခန့်လျှောက်ရန်၊မှတ်တမ်းယူသည့်နေ့ရှိမိုးလေဝသအခြေအနေ၊ပေါင်းမြက်အခြေအနေ၊ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုမှတ်တမ်း များကောက်ယူရန် ဖြစ်ပါသည်။ 

(ဇ) မှတ်တမ်းများအားစိစစ်တွက်ချက်ခြင်း

(၁) ဝါရွက်များအပေါ်တွင် ပိုးအမျိုးအစားတစ်မျိုးခြင်းအလိုက် ကျရောက်မှုဦးရေများ စုစုပေါင်းကိုစစ်ဆေးသည့် ဝါရွက်အရေအတွက်နှင့် စားခြင်းဖြင့် ဝါရွက်တစ်ရွက် တွင်ကျသည့် ပိုးရေကို သိရှိနိုင် သည်။

(၂) ဝါပင်များပေါ်တွင်လမ်းလျှောက်လမ်းကြောင်း (၄) ကြောင်းစလုံးမှ ပိုးအမျိုးအစားတစ်မျိုးချင်းအလိုက် ကျရောက်မှုဦးရေစုစုပေါင်းကို (၁၀၀၀) နှင့် မြောက်ခြင်းဖြင့် တစ်ဧကတွင် ကျရောက်သည့် ပိုးဦးရေကိုသိရှိနိုင်သည်။ သီးပွင့် အင်္ဂါမှတ်တမ်းကိုလည်းအလားတူတွက်ချက် ရယူနိုင်ပါသည်။

(၃) အပင်အမြင့်မှတ်တမ်းအားဝါပင် (၁၀) ပင်တိုင်းတာပြီးပျမ်းမျှယူရပါမည်။ 

(၄) ဝါပိုးနီ၏ စီးပွားရေးကျော်လွန်စည်းသတ်မှတ်ချက်မှာ ၂၄/၂၄ ပင် ဖြစ်သဖြင့် လမ်းလျှောက်လမ်းကြောင်း အတွင်းဝါရွက် စစ်ဆေးသည့်ဝါပင်အား စစ်ဆေးရန်လိုပါသည်။ ကျ ရောက်သော ပိုးအမျိုးအစားပေါ်မူတည်၍ ထောက်ခံထားသော ပိုးသတ်ဆေးများကို သတ်မှတ်နှုန်း ထားအတိုင်းပက်ဖျန်းပေးရမည်။

ဝါပင်တွင် ကျရောက်လေ့ရှိသည့် ဖျက်ပိုးများ