ဝါအရည်အသွေးအဆင့်အတန်းခွဲခြားခြင်း

(က) ဝါဂွမ်းအရည်အသွေးများ တိုင်းတာစစ်ဆေးခြင်း

(၁) ဂွမ်းထွက်ရာခိုင်နှုန်း (Ginning %)

(၂) ဂွမ်းမွေးအရှည် (Fiber Length)

(၃) ဂွမ်းမွေးခိုင်ခန့်မှု (Fiber Strength)

(၄) ဂွမ်းမွေးချောမွေ့မှု (Fiber Fineness)

(၅) ဂွမ်းမွေးရင့်မှည့်မှု (Fiber Maturity)

(၆) ဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညွတ်မှု (Uniformity Ratio)

(၇) ဂွမ်းမွေးအတိုပါဝင်မှု (%) (Short Fiber)

ဂွမ်းထွက်ရာခိုင်နှုန်း (Ginning %)

ဝါပိသာ(၁၀၀)ကိုကြိတ်ခွဲလျှင်ထွက်ရှိလာသောဝါဂွမ်း၏အလေးချိန်ကိုဂွမ်းထွက်ရာခိုင်နှုန်းဟုခေါ်သည်။ Gossypium hirsutum တွင်ဂွမ်းထွက်ရာခိုင်နှုန်း( ၂၅- ၄၂ %) ရှိသည်။ငွေချည် - ၆ သည်(၃၇%)၊ရွှေတောင်- ၈ သည်(၃၈%)နှင့်ငွေချည်- ၉ သည် (၃၉%)တွေ့ရှိရသည်။ဝါမျိုးသစ်ရွေးချယ်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ ဝါမျိုးများအရည်အသွေးနှိုင်းယှဉ်ရာတွင် လည်းကောင်း၊အရေးကြီးသောဂွမ်းမွှေးအရည်အသွေးလက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။

ဝါကြိတ်စက်လုပ်ငန်းများတွင်ဂွမ်းထွက်ရာခိုင်နှုန်းကိုဂွမ်းထွက်အောက်တန်းဟုသတ်မှတ်ကြသည်။ဂွမ်းထွက်အောက်တန်းဆိုသည်မှာဝါဂွမ်းပိသာ(၁၀၀)ရရှိစေရန်ကြိတ်ခွဲရသော ဝါပိဿာချိန်ဖြစ်သည်။ဂွမ်းထွက်အောက်တန်းဂဏန်းပမာဏငယ်လေဝါအရည်အသွေးကောင်းလေဖြစ်သည်။

ဂွမ်းမွေးအရှည် (Fibre Length)

ဝါစေ့ခွံမှထွက်လာသောဂွမ်းမွေးအရှည်သည်ချည်ချောရရှိမှုကိုအဓိကလွှမ်းမိုးပါသည်။ဂွမ်းမွေးရှည်လေ၊ချည်ချောလေ၊အထည်ပါးပါးယက်နိုင်လေ၊စျေးကောင်းရရှိလေဖြစ်သည်။ဂွမ်းမွေးအရှည်သည်အဓိကအားဖြင့်ဝါမျိုးရိုးဗီဇအလိုက်ကွဲပြားမှုရှိနိုင်ပါသည်။အပူချိန်မြင့်မားခြင်း၊အစိုဓာတ်မလုံလောက်ခြင်း၊ပိုတက်စီယမ် မလုံလောက်ခြင်း၊ဝါကြိတ်ရာတွင်ချည်မျှင်အပြတ်များခြင်းတို့သည်ဂွမ်းမွှေးအရှည်ကိုလျော့နည်းစေသည်။ဝါကြိတ်ရာတွင်ဝါဂွမ်းထဲ၌အစိုဓာတ်ပါဝင်မှုအလွန်နည်းသွားလျှင်လည်းဂွမ်းမွှေးကိုတိုစေပါသည်။ဂွမ်းမွှေးတိုခြင်းသည်ချည်ခိုင်ခန့်မှု၊ချည်ညီညာမှုနှင့်ချည်ငင်မှုစွမ်းအား(Spinning efficiency)ကိုထိခိုက်စေနိုင်သည်။ဂွမ်းမွေးအရှည်ကိုလက်ဖြင့်ဆွဲ၍ဂွမ်းမွေးအရှည်တိုင်းတာခြင်း(Hand Stapling Method)၊Comb Sorterနှင့်Digital Fibrographကိရိယာများအသုံးပြု၍တိုင်းတာခြင်း၊ကျဘမ်းယူထားသောဝါစေ့၏လုံးဝိုင်းသောအပိုင်း(Chalazal)မှဝါဂွမ်းများကိုဘီးဖြင့်ဖြီးပြီးတိုင်းတာခြင်နည်းများဖြင့်တိုင်းတာနိုင်သည်။

အဆင့်အတန်းသတ်မှတ်ချက်

ဂွမ်းမွေးခိုင်ခန့်မှု(Strength)

ဂွမ်းမွေးခိုင်ခန့်မှုသည်ဝါမျိုးအလိုက်ကွဲပြားသည်။အစိုဓာတ်များသောနေ့တွင်ဝါမှအစိုဓာတ်ကိုစုပ်ယူမှုကြောင့်ခိုင်ခန့်မှုပိုမိုသည်။ထို့ကြောင့်အရည်အသွေးစမ်း သပ်ခန်းများတွင်လေထုစိုထိုင်းဆကို ၆၅% ± ၂ ခန့်ရှိနေရန်နှင့်အပူချိန်ကို ၂၇ ± ၃ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်ရှိနေရန်သတ်မှတ်ထားသည်။ရင့်မှည့်သောဂွမ်းမွေးသည်ပို၍ခိုင်ခန့်သည်။ဝါမျိုးအရဂွမ်းမွှေးတိုလေ၊ဝါမျှင်တုတ်လေဖြစ်ပြီးပို၍ခိုင်ခန့်သည်။ဝါတွင်ဂွမ်းမွှေးရှည်လျားပြီးရင့်မှည့်မှုညီမျှကာခိုင်ခန့်မှုကောင်းမွန်လျှင်ထူး ခြားသောဝါမျှင်အဖြစ်သတ်မှတ်သည်။ဓာတ်ခွဲခန်းတွင်Strength ကို Stelometer Strength Tester နှင့်Pressley Fiber Strength Tester တို့ဖြင့် တိုင်းတာလေ့ရှိသည်။

ဂွမ်းမွေးချောမွေ့မှု ( Fibre Fineness )

ဝါဂွမ်းမွေးချောမွေ့မှုသည်ဂွမ်းမွေးအရှည်ပြီးလျှင်အရေးကြီးသောလက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သည်။ဂွမ်းမွေးချောမွေ့သည်နှင့်အမျှချည်အရည်အသွေးတောက်ပြောင်ခြင်း၊အထည်ယက်လုပ်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ဆေးဆိုးရာတွင်လည်းကောင်းလှပတင့်တယ်စေသည်။ဝါဂွမ်း၏ချောမွေ့မှုသည်ဂွမ်းမွေးရှည်ခြင်းနှင့်တိုက်ရိုက် ဆက်နွယ်မှုရှိသကဲ့သို့မျိုးရိုးဗီဇလိုက်မှုလည်းရှိသည်။ဝါမျှင်၏ချောမွေ့မှုကိုဝါမျှင်၏ရင့်မှည့်မှုMaturity Ratioနှင့်ချင့်ချိန်နှိုင်းဆသုံးသပ်ရသည်။ဝါပင်ပတ်ဝန်းကျင်တွင်အပူချိန်မြင့်မားခြင်းနှင့်အစိုဓာတ်မလုံလောက်ခြင်းတို့သည်လည်းဝါဂွမ်းမွေးကိုကြမ်းတမ်းစေသည်။လက်ရှိအခြေအနေတွင် ဂွမ်းမွေးချောမွေ့မှုကို Fineness Maturity Tester ဖြင့် တိုင်းတာ ပါသည်။ ယူနစ်မှာ Micronaire ဖြစ်သည်။ သတ်မှတ်အလေးချိန်ရှိသည့် ဝါဂွမ်းအား ကိရိယာအတွင်းထည့်ပြီး လေဖိအားအမြင့်နှင့်အနိမ့်(၂)မျိုးကိုဝါဂွမ်းအတွင်းဖြတ်သန်းစေပြီးထွက်လာသည့်‌လေ၏တွန်းအားပမာဏမှတဆင့်တွက်ချက်ယူရပါသည်။အထက်ပါနည်းအရ တိုင်းတာပြီး Micronaire တန်ဖိုး"နည်း"လျှင်ချောမွေ့မှုကောင်းသည်။ Micronaire တန်ဖိုး "များ"လျှင် ကြမ်းသည်ဟုသတ်မှတ်ပါသည်။

ဂွမ်းမွေးရင့်မှည့်မှု (Maturity)

ဝါပွင့်မျိုးအောင်ပြီးသည်နှင့်ဝါသီး၊ဝါစေ့ဝါဂွမ်းမွှေးတို့၏ကြီးထွားမှုတစ်ပြိုင်တည်းဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိပါသည်။ ဝါစေ့၏ အပြင်အကာအခွံမှ ဝါဂွမ်းမွှေးသည် ပထမအဆင့်(၂၅-၃၀)ရက်တွင်ဝါမျိုး၏ဗီဇအလိုက်ရှည်ထွက်လာမှုဖြစ်ပေါ်လာပြီးလျှင်ဒုတိယအဆင့်တွင်ဂွမ်းသားဖြည့်တင်းမှု(သို့)အတွင်းနံရံထူထပ်မှုဖြစ်ပေါ်ပါသည်။ဒုတိယအဆင့်ကာလအတွင်းဖိစီးမှုများဖြစ်သောအစိုဓာတ်၊အာဟာရချိုတဲ့မှုနှင့်ပိုးမွှားရောဂါကျရောက်မှုရှိခဲ့လျှင်ဂွမ်းသားဖြည့်တင်းမှု(သို့)ရင့်မှည့်မှုအားနည်းသွားပါသည်။ဂွမ်းမွေးရင့်မှည့်မှုသည်ဝါမျိုး၏လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်သော်လည်းအပင်ဖြစ်ထွန်းမှုဆိုင်ရာပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေပေါ်တွင်လည်းများစွာမူတည်ပါသည်။ရင့်မှည့်မှုနည်းလျှင်ရှုပ်ထွေးသောဂွမ်းတစ်(Neps)များဖြစ်တတ်သည်။ခိုင်ခန့်မှုနည်းပြီးချည်ငင်ရာတွင်ပြတ်လွယ်သည်။ချည်မျှင်ညီမျှမှုကိုယိုယွင်းစေသည်။ချည်နှင့်အထည်ကိုဆေးဆိုးရာတွင်အရောင်စွဲနိုင်စွမ်းလျော့နည်းစေသည်။ဂွမ်းမွေးရင့်မှည့်မှုကိုFineness Maturity Tester တိုင်းတာပါသည်။

ဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညာမှု (Uniformity Ratio)

ဂွမ်းမွေးအရှည်ကို (Digital Fibro graph) နှင့်တိုင်းတာခြင်းဖြင့် ၅၀%ငင်၍ရသောချည်အရှည်ကို ၂၅% ငင်၍ရသောချည်အရှည်နှင့်တွက်၍ရသောအချိုးကိုဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညာမှုဟုခေါ်သည်။ဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညာမှုရှိလျှင်ပျှမ်မျှဂွမ်းမွေးအရှည်(Mean Length)ကွာခြားမှုမများပါ။ဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညွတ်မှုသည်ချည်ငင်ရာတွင် အလွန်အရေးကြီးသည်။ချည်ညီညွတ်မှုနှင့် ခိုင်ခံ့မှုတို့သည် ဂွမ်းမွှေးညီညွတ်မှုအပေါ်တည်မှီနေသည်။ထို့ကြောင့်ချည်ချောငင်ရာတွင်ဂွမ်းမွေးတိုများမပါစေရန်ဘီးဖြင့်ဖြီးပေးရသောအလုပ်ပိုကိုလုပ်ကြရသည်။ဂွမ်းမွေးတွင်ဂွမ်းမွေးရှည်၊ဂွမ်းမွေးလတ်၊(၂)မီလီမီတာထက်တိုသောဂွမ်းမွေးတိုများရောနှောနေလေ့ရှိသည်။ဝါကြိတ်စက်နှင့်သန့်စင်စက်များတွင်အပူလွန်ကဲမှုဒဏ်ခံရသောဝါ၊မိုးမိသောဝါ၊မခြောက်သွေ့ဘဲ၁၀%ပိုသောအစိုဓာတ်များများနှင့်သိုလှောင်ထားသည့်ဝါမျိုးနှင့်စိုက်စနစ်ကြောင့်ဂွမ်းမွေးခိုင်ခန့်မှုနည်းသောဝါတို့သည် ဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညွတ်မှုလျော့နည်းလေ့ရှိသည်။

ဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညွတ်မှုအဆင့်များ

ဂွမ်းမွေးအတိုပါဝင်မှုရာခိုင်နှုန်း (Short Fiber)

ဂွမ်းမွေးတိုပါဝင်မှုရာခိုင်နှုန်းကို Comb Sorter Digital Fibrograph ကိရိယာများအသုံးပြု၍တိုင်းတာသိရှိနိုင်ပါသည်။

(ခ) ချည်အရည်အသွေးများတိုင်းတာစစ်ဆေးခြင်း

(၁) ချည်နံပါတ် (Count)

(၂) ချည်လိမ်မှု (Twist)

(၃) ချည်ခိုင်ခံ့မှု (Strength)

(၄) ချည်အသွင်အပြင်လက္ခဏာ (Yarn Appearance)

ချည်နံပါတ် (Count)

ဂွမ်းတစ်ပေါင်ကိုချည်ပြုလုပ်ပြီးချည်(၈၄၀)ကိုက်ရှိသောကိုက်ဖြတ်ပေါင်းအရေအတွက်ကို(count)ဟုခေါ်သည်။

ချည်လိမ်မှု (Twist Tester)

ဂွမ်းမွေးမျှင်များညီညာစွာယှဉ်၍စုစည်းပြီးလိမ်ပေးမှသာလျှင်ချည်အဆင့်အထိရောက်နိုင်သည်။ဂွမ်းမွေး၏အရှည်တစ်မီလီမီတာတွင်အလိမ်ပေါင်းမည်မျှရှိသည်ဆိုသည့်အချက်သည်ချည်ငင်ရာတွင်အလွန်အရေးပါသည်။အလိမ်များများပါလေချည်ငင်ရန်ကောင်းလေဖြစ်သည်။ချည်လိမ်မှု(twist)နည်းလျှင်ခိုင်ခန့်မှု နည်းမည်။

ချည်ခိုင်ခန့်မှု (Yarn Strength)

ချည်ခိုင်ခန့်မှုကိုဂွမ်းမွေးခိုင်ခန့်မှုကဲ့သို့ပြတ်အားအနေဖြင့်တိုင်းတာပါသည်။Countဆွဲ၍ရတိုင်းStrengthမကောင်းနိုင်ပါ။Strength ကောင်းသော်လည်း Count ဆွဲ၍ရနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။

ချည်အသွင်ပြင်လက္ခဏာ (Yarn Appearance)

ချည်များ၏ညီညာမှု(Uniformity)နှင့်ချည်ထုံးပါဝင်မှု(Neps)ကိုလိုက်၍အသွင်အပြင်များကိုအကဲဖြတ်သည်။ချည်အသွင်အပြင်လက္ခဏာကို(United State Department of Agriculture)မှစံနှုန်းအဆင့် A, B, C, D Grade Chart နှင့်နှိုင်းယှဉ်လေ့လာအကဲဖြတ်နိုင်သည်။