ဝါအရည်အသွေးအဆင့်အတန်းခွဲခြားခြင်း

(က) ဝါဂွမ်းအရည်အသွေးများ တိုင်းတာစစ်ဆေးခြင်း

(၁) ဂွမ်းထွက်ရာခိုင်နှုန်း (Ginning %)

(၂) ဂွမ်းမွေးအရှည် (Fiber Length)

(၃) ဂွမ်းမွေးခိုင်ခန့်မှု (Fiber Strength)

(၄) ဂွမ်းမွေးချောမွေ့မှု (Fiber Fineness)

(၅) ဂွမ်းမွေးရင့်မှည့်မှု (Fiber Maturity)

(၆) ဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညွတ်မှု (Uniformity Ratio)

(၇) ဂွမ်းမွေးအတိုပါဝင်မှု (%) (Short Fiber)

ဂွမ်းထွက်ရာခိုင်နှုန်း (Ginning %)

ဝါပိသာ (၁၀၀) ကို ကြိတ်ခွဲလျှင် ထွက်ရှိလာသောဝါဂွမ်း၏ အလေးချိန်ကို ဂွမ်းထွက် ရာခိုင်နှုန်းဟုခေါ်သည်။ Gossypium hirsutum တွင် ဂွမ်းထွက်ရာခိုင်နှုန်း ( ၂၅- ၄၂ %) ရှိသည်။ ငွေချည် - ၆ သည် (၃၇%) ၊ ရွှေတောင်- ၈ သည် (၃၈%) နှင့် ငွေချည်- ၉ သည် (၃၉%) တွေ့ရှိရသည်။

ဝါမျိုးသစ် ရွေးချယ်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ ဝါမျိုးများ အရည်အသွေးနှိုင်းယှဉ်ရာတွင် လည်းကောင်း၊ အရေးကြီးသော ဂွမ်းမွှေးအရည်အသွေး လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။

ဝါကြိတ်စက်လုပ်ငန်းများတွင် ဂွမ်းထွက်ရာခိုင်နှုန်းကို ဂွမ်းထွက်အောက်တန်းဟု သတ်မှတ် ကြသည်။ ဂွမ်းထွက်အောက်တန်းဆိုသည်မှာ ဝါဂွမ်းပိသာ (၁၀၀) ရရှိစေရန်ကြိတ်ခွဲရသော ဝါပိဿာချိန်ဖြစ်သည်။ ဂွမ်းထွက်အောက်တန်း ဂဏန်းပမာဏငယ်လေ ဝါအရည်အသွေး ကောင်းလေ ဖြစ်သည်။

ဂွမ်းမွေးအရှည် (Fibre Length)

ဝါစေ့ခွံမှထွက်လာသော ဂွမ်းမွေးအရှည်သည် ချည်ချောရရှိမှုကို အဓိကလွှမ်းမိုးပါသည်။ ဂွမ်းမွေးရှည်လေ၊ ချည်ချောလေ၊ အထည်ပါးပါးယက်နိုင်လေ၊ စျေးကောင်းရရှိလေဖြစ်သည်။ ဂွမ်းမွေးအရှည်သည် အဓိကအားဖြင့် ဝါမျိုးရိုးဗီဇအလိုက် ကွဲပြားမှု ရှိနိုင်ပါသည်။ အပူချိန်မြင့်မားခြင်း၊ အစိုဓာတ်မလုံလောက်ခြင်း၊ ပိုတက်စီယမ် မလုံလောက်ခြင်း၊ ဝါကြိတ်ရာတွင် ချည်မျှင် အပြတ်များခြင်း တို့သည် ဂွမ်းမွှေးအရှည်ကို လျော့နည်းစေသည်။ ဝါကြိတ်ရာတွင် ဝါဂွမ်းထဲ၌ အစိုဓာတ်ပါဝင်မှု အလွန်နည်းသွားလျှင်လည်း ဂွမ်းမွှေးကို တိုစေပါသည်။ ဂွမ်းမွှေးတိုခြင်းသည် ချည်ခိုင်ခန့်မှု၊ ချည်ညီညာ မှုနှင့်ချည်ငင်မှုစွမ်းအား (Spinning efficiency) ကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။

ဂွမ်းမွေးအရှည်ကို လက်ဖြင့်ဆွဲ၍ ဂွမ်းမွေးအရှည်တိုင်းတာခြင်း (Hand Stapling Method) ၊ Comb Sorter နှင့် Digital Fibrograph ကိရိယာများ အသုံးပြု၍ တိုင်းတာခြင်း၊ ကျဘမ်းယူထားသော ဝါစေ့၏ လုံးဝိုင်းသောအပိုင်း(Chalazal)မှ ဝါဂွမ်းများကို ဘီးဖြင့်ဖြီးပြီး တိုင်းတာခြင်းနည်းများဖြင့် တိုင်းတာနိုင်သည်။

အဆင့်အတန်းသတ်မှတ်ချက်

ဂွမ်းမွေးခိုင်ခန့်မှု(Strength)

ဂွမ်းမွေးခိုင်ခန့်မှုသည် ဝါမျိုးအလိုက်ကွဲပြားသည်။ အစိုဓာတ်များသောနေ့တွင် ဝါမှ အစိုဓာတ်ကို စုပ်ယူမှုကြောင့် ခိုင်ခန့်မှုပိုမိုသည်။ ထို့ကြောင့် အရည်အသွေး စမ်းသပ်ခန်းများတွင် လေထုစိုထိုင်းဆကို ၆၅% ± ၂ ခန့်ရှိနေရန်နှင့် အပူချိန်ကို ၂၇ ± ၃ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် ရှိနေရန် သတ်မှတ်ထားသည်။ရင့်မှည့်သော ဂွမ်းမွေးသည် ပို၍ခိုင်ခန့်သည်။ ဝါမျိုးအရ ဂွမ်းမွှေးတိုလေ၊ ဝါမျှင်တုတ်လေ ဖြစ်ပြီး ပို၍ခိုင်ခန့်သည်။ ဝါတွင် ဂွမ်းမွှေးရှည်လျားပြီး ရင့်မှည့်မှုညီမျှကာ ခိုင်ခန့်မှု ကောင်းမွန်လျှင် ထူးခြားသော ဝါမျှင်အဖြစ်သတ်မှတ်သည်။ ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် Strength ကို Stelometer Strength Tester နှင့်Pressley Fiber Strength Tester တို့ဖြင့် တိုင်းတာလေ့ရှိသည်။

ဂွမ်းမွေးချောမွေ့မှု ( Fibre Fineness )

ဝါဂွမ်းမွေးချောမွေ့မှုသည် ဂွမ်းမွေးအရှည်ပြီးလျှင် အရေးကြီးသော လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဂွမ်းမွေးချောမွေ့သည်နှင့်အမျှ ချည်အရည်အသွေး တောက်ပြောင်ခြင်း၊ အထည်ယက်လုပ်ရာတွင် လည်း ကောင်း၊ ဆေးဆိုးရာတွင်လည်းကောင်း လှပတင့်တယ်စေသည်။ ဝါဂွမ်း၏ချောမွေ့မှုသည် ဂွမ်းမွေးရှည် ခြင်းနှင့်တိုက်ရိုက် ဆက်နွယ်မှုရှိသကဲ့သို့ မျိုးရိုးဗီဇလိုက်မှုလည်းရှိသည်။ ဝါမျှင်၏ ချောမွေ့မှုကို ဝါမျှင်၏ ရင့်မှည့်မှု Maturity Ratio နှင့် ချင့်ချိန်နှိုင်းဆသုံးသပ်ရသည်။ ဝါပင်ပတ်ဝန်းကျင်တွင် အပူချိန်မြင့်မား ခြင်းနှင့် အစိုဓာတ် မလုံလောက်ခြင်းတို့သည်လည်း ဝါဂွမ်းမွေးကို ကြမ်းတမ်းစေသည်။လက်ရှိအခြေအနေတွင် ဂွမ်းမွေးချောမွေ့မှုကို Fineness Maturity Tester ဖြင့် တိုင်းတာ ပါသည်။ ယူနစ်မှာ Micronaire ဖြစ်သည်။ သတ်မှတ်အလေးချိန်ရှိသည့် ဝါဂွမ်းအား ကိရိယာအတွင်း ထည့်ပြီး လေဖိအားအမြင့်နှင့်အနိမ့် (၂) မျိုးကို ဝါဂွမ်းအတွင်း ဖြတ်သန်းစေပြီး ထွက်လာသည့်‌လေ၏ တွန်းအားပမာဏမှတဆင့် တွက်ချက်ယူရပါသည်။ အထက်ပါနည်းအရ တိုင်းတာပြီး Micronaire တန်ဖိုး "နည်း"လျှင် ချောမွေ့မှု ကောင်းသည်။ Micronaire တန်ဖိုး "များ"လျှင် ကြမ်းသည် ဟု သတ်မှတ်ပါသည်။

ဂွမ်းမွေးရင့်မှည့်မှု (Maturity)

ဝါပွင့်မျိုးအောင်ပြီးသည်နှင့် ဝါသီး၊ ဝါစေ့ ဝါဂွမ်းမွှေး တို့၏ကြီးထွားမှု တစ်ပြိုင်တည်း ဖြစ်ပေါ်လျက် ရှိပါသည်။ ဝါစေ့၏ အပြင်အကာအခွံမှ ဝါဂွမ်းမွှေးသည် ပထမအဆင့် (၂၅ - ၃၀) ရက်တွင် ဝါမျိုး၏ ဗီဇအလိုက် ရှည်ထွက်လာမှု ဖြစ်ပေါ်လာပြီးလျှင် ဒုတိယအဆင့်တွင် ဂွမ်းသားဖြည့်တင်းမှု (သို့) အတွင်းနံရံထူထပ်မှု ဖြစ်ပေါ်ပါသည်။ ဒုတိယအဆင့် ကာလအတွင်း ဖိစီးမှုများဖြစ်သော အစိုဓာတ်၊အာဟာရချိုတဲ့မှုနှင့် ပိုးမွှားရောဂါကျရောက်မှုရှိခဲ့လျှင် ဂွမ်းသား ဖြည့်တင်းမှု(သို့)ရင့်မှည့်မှုအားနည်းသွားပါသည်။ဂွမ်းမွေးရင့်မှည့်မှုသည်ဝါမျိုး၏လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်သော်လည်းအပင်ဖြစ်ထွန်းမှုဆိုင်ရာပတ်ဝန်းကျင် အခြေအနေပေါ်တွင်လည်း များစွာမူတည်ပါသည်။ ရင့်မှည့်မှုနည်းလျှင် ရှုပ်ထွေးသော ဂွမ်းတစ် (Neps) များ ဖြစ်တတ်သည်။ ခိုင်ခန့်မှုနည်းပြီး ချည်ငင်ရာတွင် ပြတ်လွယ်သည်။ချည်မျှင်ညီမျှမှုကိုယိုယွင်းစေသည်။ချည်နှင့်အထည်ကိုဆေးဆိုးရာတွင်အရောင်စွဲနိုင်စွမ်းလျော့နည်းစေသည်။ဂွမ်းမွေးရင့်မှည့်မှုကိုFineness Maturity Tester တိုင်းတာပါသည်။

ဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညာမှု (Uniformity Ratio)

ဂွမ်းမွေးအရှည်ကို (Digital Fibro graph) နှင့် တိုင်းတာခြင်းဖြင့် ၅၀% ငင်၍ ရသော ချည်အရှည်ကို ၂၅% ငင်၍ရသော ချည်အရှည်နှင့်တွက်၍ရသော အချိုးကို ဂွမ်းမွေးအရှည် ညီညာမှုဟု ခေါ်သည်။ ဂွမ်းမွေးအရှည် ညီညာမှုရှိလျှင် ပျှမ်မျှဂွမ်းမွေးအရှည်(Mean Length) ကွာခြားမှု မများပါ။ ဂွမ်းမွေးအရှည် ညီညွတ်မှုသည် ချည်ငင်ရာတွင် အလွန်အရေးကြီးသည်။ ချည်ညီညွတ်မှုနှင့် ခိုင်ခံ့မှုတို့သည် ဂွမ်းမွှေးညီညွတ်မှုအပေါ် တည်မှီနေ သည်။ ထို့ကြောင့် ချည်ချောငင်ရာတွင်ဂွမ်းမွေးတိုများမပါစေရန်ဘီးဖြင့်ဖြီးပေးရသောအလုပ်ပိုကိုလုပ်ကြရသည်။ဂွမ်းမွေးတွင်ဂွမ်းမွေးရှည်၊ဂွမ်းမွေးလတ်၊(၂)မီလီမီတာထက်တိုသောဂွမ်းမွေးတိုများရောနှောနေလေ့ရှိသည်။ဝါကြိတ်စက်နှင့်သန့်စင်စက်များတွင်အပူလွန်ကဲမှုဒဏ်ခံရသောဝါ၊မိုးမိသောဝါ၊မခြောက်သွေ့ဘဲ၁၀%ပိုသော အစိုဓာတ်များများနှင့်သိုလှောင်ထားသည့်ဝါမျိုးနှင့်စိုက်စနစ်ကြောင့်ဂွမ်းမွေးခိုင်ခန့်မှုနည်းသောဝါတို့သည်ဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညွတ်မှုလျော့နည်းလေ့ရှိသည်။

ဂွမ်းမွေးအရှည်ညီညွတ်မှုအဆင့်များ

ဂွမ်းမွေးအတိုပါဝင်မှုရာခိုင်နှုန်း (Short Fiber)

ဂွမ်းမွေးတိုပါဝင်မှုရာခိုင်နှုန်းကို Comb Sorter Digital Fibrograph ကိရိယာများ အသုံးပြု၍ တိုင်းတာသိရှိနိုင်ပါသည်။

(ခ) ချည်အရည်အသွေးများတိုင်းတာစစ်ဆေးခြင်း

(၁) ချည်နံပါတ် (Count)

(၂) ချည်လိမ်မှု (Twist)

(၃) ချည်ခိုင်ခံ့မှု (Strength)

(၄) ချည်အသွင်အပြင်လက္ခဏာ (Yarn Appearance)

ချည်နံပါတ် (Count)

ဂွမ်းတစ်ပေါင်ကို ချည်ပြုလုပ်ပြီး ချည်(၈၄၀)ကိုက်ရှိသောကိုက်ဖြတ်ပေါင်း အရေအတွက်ကို (count) ဟုခေါ်သည်။

ချည်လိမ်မှု (Twist Tester)

ဂွမ်းမွေးမျှင်များ ညီညာစွာယှဉ်၍ စုစည်းပြီး လိမ်ပေးမှသာလျှင် ချည်အဆင့်အထိရောက် နိုင်သည်။ ဂွမ်းမွေး၏အရှည် တစ်မီလီမီတာတွင် အလိမ်ပေါင်း မည်မျှရှိသည် ဆိုသည့်အချက်သည် ချည်ငင်ရာတွင် အလွန်အရေးပါသည်။ အလိမ်များများပါလေ ချည်ငင်ရန်ကောင်းလေ ဖြစ်သည်။ ချည်လိမ်မှု (twist) နည်းလျှင် ခိုင်ခန့်မှု နည်းမည်။

ချည်ခိုင်ခန့်မှု (Yarn Strength)

ချည်ခိုင်ခန့်မှုကို ဂွမ်းမွေးခိုင်ခန့်မှု ကဲ့သို့ပြတ်အားအနေဖြင့် တိုင်းတာပါသည်။ Countဆွဲ၍ရတိုင်း Strength မကောင်းနိုင်ပါ။ Strength ကောင်းသော်လည်း Count ဆွဲ၍ရနိုင်မည်မဟုတ်ပါ။

ချည်အသွင်ပြင်လက္ခဏာ (Yarn Appearance)

ချည်များ၏ ညီညာမှု (Uniformity) နှင့် ချည်ထုံးပါဝင်မှု (Neps) ကို လိုက်၍ အသွင်အပြင် များကို အကဲဖြတ်သည်။ ချည်အသွင်အပြင်လက္ခဏာကို (United State Department of Agriculture) မှ စံနှုန်းအဆင့် A, B, C, D Grade Chart နှင့် နှိုင်းယှဉ်လေ့လာ အကဲဖြတ်နိုင်သည်။